۱۸۴ مهارت ضروری زندگی از زبان بزرگان این علم

۱۸۴ مهارت ضروری زندگی از زبان بزرگان این علم

از گذشته تا امروز، تلاش همه انسان‌ها این بوده است که بهتر و راحت‌تر زندگی کنند. یکی از مهم‌ترین ابزارها برای رسیدن به این هدف، یادگیری و پرورش مهارت‌های زندگی است. اصطلاح مهارت‌های زندگی، به گروهی از توانمندی‌ها گفته می‌شود که برای رشد و شکوفایی زندگی خود و غلبه بر چالش‌ها به آن‌ها نیاز دارید. مهارت‌های ده‌گانه زندگی شامل مهارت تصمیم‌گیری، مهارت حل مسئله، مهارت ارتباط موثر و مدیریت روابط، مهارت مدیریت استرس، مهارت شناخت و مدیریت هیجانات، مهارت همدلی، تفکر خلاقانه، تفکر نقادانه و مهارت‌های بین‌فردی هستند. یادگیری و تقویت این مهارت‌‌ها به شما کمک می‌کنند بهتر بر چالش‌های زندگی غلبه کنید، روابط سازنده‌تری با دیگران برقرار کنید، تصمیمات هوشمندانه‌تری بگیرید و در مجموع، بیشتر از زندگی خود لذت ببرید. در این مطلب از مجله فرادرس به‌طور کامل توضیح می‌دهیم که مهارت های زندگی چیست و شامل چه مواردی است.

در گام اول، تعریف کاملی از مهارت‌های زندگی می‌دهیم و مهم‌ترین آن‌ها را معرفی می‌کنیم. در ادامه، این مهارت‌ها را در قالب دسته‌بندی‌های جداگانه مهارت‌های خودشناسی و درون‌نگری، مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی، مهارت‌های شناختی و حل مسئله، مهارت‌های بین فردی و مهارت‌های مدیریت و کنترل خود توضیح می‌دهیم و اصول یا عناصر مهم هرکدام را بررسی می‌کنیم.

مهارت های زندگی چیست؟

درک تعریف «مهارت‌های زندگی» (Life Skills) آسان است، به‌خصوص اگر به تعریف ارائه‌شده توسط «سازمان بهداشت جهانی» (WHO) رجوع کنیم. در این تعریف، مهارت های زندگی به مجموعه‌ای از توانایی‌‌ها و رفتار‌‌های مثبت و سازنده گفته می‌شود که به ما کمک می‌کنند به نیازها و چالش‌های زندگی روزمره، به شیوه موثری پاسخ دهیم. 

در فهرست زیر به مهارت‌های ده‌گانه زندگی بر اساس نظر WHO اشاره و هرکدام را خیلی مختصر تعریف کرده‌ایم:

فیلم مجموعه آموزش مهارت و سبک زندگی – جامع و کاربردی در فرادرس

کلیک کنید

• مهارت خودآگاهی: پیدا کردن شناخت آگاهانه از خود، ویژگی‌های شخصیتی، نقاط قوت و ضعف.
• مهارت همدلی: شناختن و درک کردن افکار، احساسات و دیدگاه‌های دیگران.
• مهارت تفکر انتقادی: تحلیل بی‌طرفانه اطلاعات و شواهد موجود و تصمیم‌گیری معقولانه.
• مهارت تفکر خلاق: تولید کردن ایده‌های جدید و منحصر‌به‌فرد برای حل مشکلات.
• مهارت تصمیم‌گیری: ارزیابی موقعیت بر اساس اطلاعات موجود و انتخاب آگاهانه.
• مهارت حل مسئله: شناختن مشکل، تحلیل و ارزیابی جنبه‌های مختلف موضوع و ارائه راه‌حل برای حل مشکلات.
• مهارت برقراری ارتباط موثر: انتقال شفاف پیام‌ها و ایده به اطرافیان و دریافت درست پیام‌های آن‌ها.
• مهارت‌های بین فردی: ایجاد روابط و تعامل مثبت و سازنده با دیگران.
• مهارت مدیریت و کنترل استرس: شناخت عوامل استرس‌زا و روش‌های کنترل و مدیریت آن‌ها.
• مهارت مدیریت و کنترل احساسات: شناسایی احساسات مختلف و مدیریت صحیح آنها.

مجموعه فیلم آموزش مهارت و سبک زندگی از فرادرس، عنوان‌های آموزشی متعددی را در این خصوص معرفی و ارائه می‌‌کند که بسیاری از آن‌ها کاملا رایگان هستند. لینک این مجموعه، قبل از فهرست قرار گرفته است.

چرا باید مهارت های زندگی را یاد بگیریم؟

مهارت‌های زندگی در نگاهی تخصصی‌تر، به‌عنوان «شایستگی روانی-اجتماعی» (Psychosocial Competence) یا همان توانایی برخورد موثر با چالش‌‌های زندگی هم شناخته می‌شوند. برای اینکه اهمیت و مزایای یادگیری این مهارت‌ها را درک کنید، به همه موقعیت‌هایی فکر کنید که حس کردید فرد دیگری باید به شما بگوید چطور باید ادامه دهید یا از چالش یا مشکلی که برایتان پیش آمده، عبور کنید.

در فهرست زیر به فواید یادگیری این مهارت‌ها برای افراد به‌ویژه کودکان و نوجوانان اشاره کرده‌ایم:

• پیدا کردن روش‌های خلاقانه‌تر در زمان حل مسئله و تصمیم‌گیری
• درک تاثیر رفتارها و حرف‌های خود روی دیگران و پذیرش مسئولیت آن‌ها
• اعتمادبه‌نفس بالاتر و فعال بودن در گروه‌‌های اجتماعی
• بررسی دقیق گزینه‌ها و منابع موجود قبل از تصمیم‌گیری
• شناخت بیشتر احساسات و هیجانات
• قدردانی کردن از دیگران و همدلی با آن‌ها

یادگیری مهارت های زندگی برای کودکان و نوجوان از اهمیت بیشتری برخوردار است، چون ابتدای مسیر تحصیلی یا حرفه‌ای خود هستند و اگر از توانمندی‌های لازم برای برقراری ارتباط با دیگران، ورود به اجتماعی و زندگی مستقل برخوردار نباشند، زندگی فردی، حرفه‌ای و اجتماعی آن‌ها به‌شدت تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد.

در ادامه این مطلب، علاوه بر مهارت‌های ده‌گانه سازمان بهداشت جهانی، مهارت های زندگی مورد‌ نیاز افراد را در حوزه‌های مجزا بررسی می‌کنیم تا علاوه بر این مهارت‌های ده‌گانه، به‌خوبی یاد بگیرید دیگر انواع مهارت های زندگی چیست و روش تقویت هرکدام چگونه است.

مهارت های خودشناسی و درون نگری

افراد ممکن است در مورد مهم‌ترین مهارت‌های زندگی با هم اختلاف‌نظر داشته باشند، ولی همه ما در مورد اینکه ضروری‌ترین مهارت زندگی، به شناخت و باور به توانمندی‌های فرد مرتبط هستند، توافق‌نظر داریم. نیازی به گفتن نیست که هرچه خودمان را بهتر بشناسیم، اهداف خود را آگاهانه‌تر انتخاب می‌کنیم، تصمیمات بهتری در زندگی می‌گیریم و با اعتمادبه‌نفس بیشتری با چالش‌های زندگی مقابله می‌کنیم. در فهرست زیر به اصلی‌ترین مهارت‌های زندگی در حوزه خودشناسی اشاره کرده‌ایم:

• خودآگاهی
• خودباوری یا عزت‌نفس
• خودا‌نضباطی یا انضباط‌نفس

در ادامه توضیح می‌دهیم لزوم تقویت هریک از مهارت های زندگی بالا چیست و هرکدام چطور به شکوفایی استعداد‌ها کمک می‌کنند. پیش از آن توصیه می‌کنیم برای آشنایی با روش‌های خودشناسی و خودآگاهی، فیلم آموزش خودشناسی و ساخت نگرش نو از فرادرس را مشاهده کنید. لینک این فیلم در ادامه قرار گرفته است.

فیلم آموزش خودشناسی و ساخت نگرش نو در فرادرس

کلیک کنید

۱. مهارت خودآگاهی

منظور از «خودآگاهی» (Self-awareness) شناختی است که از خودتان، ویژگی‌های شخصیتی، احساسات، انگیزه‌ها و آرزوهایتان به دست می‌آورید. البته در بیانی ساده‌تر، خودآگاهی را می‌توان به‌صورت توانایی تمرکز کردن افراد روی خود و ارزیابی دقیق رفتارها، احساسات و افکار به‌صورت بی‌طرفانه هم تعریف کرد.

برای تقویت مهارت خودآگاهی، از اقدامات زیر کمک بگیرید:

• مدیتیشن و تمرین‌های «ذهن‌آگاهی» (Mindfulness) یا مهارت حضور در لحظه
• بازخورد گرفتن از اطرافیان و صحبت کردن با دوستان و اعضای خانواده در مورد ویژگی‌های فردی
• پرسیدن سوالات شروع‌شونده با «چه چیزی» (What Questions) از خود
• روزمره‌نویسی و خاطره‌نویسی در مورد احساسات، رفتار‌ها و واکنش‌ها در موقعیت‌های مختلف

افراد با خودآگاهی پرورش‌یافته، احساسات خود را به‌خوبی مدیریت می‌کنند، انتخاب‌های خود را می‌سنجند، رفتار خود را با ارزش‌هایی که دارند هماهنگ می‌کنند و کاملا می‌دانند دیگران از رفتارهای آن‌ها چه برداشتی دارند بدون آن که درگیر سوگیری‌های ذهنی و تعصب نسبت به رویدادهای زندگی باشند.

به همین دلیل شناخت بهتر خود و شناخت کامل موانع خودآگاهی و تلاش برای غلبه کردن بر آن‌ها در این مسیر، ازجمله کارهایی است که باید در گام اول یادگیری مهارت‌های زندگی بردارید.

۲. مهارت خودباوری یا عزت‌‌نفس

«عزت‌نفس» (Self-esteem) بیشتر از آن که یک مهارت باشد، در واقع حالت و احساس درونی شما نسبت به خودتان، ارزش‌ها و دستاورد‌هایتان است. عزت‌نفس را چه مهارت ببینید و چه به‌عنوان یک حالت روانی به آن نگاه کنید، از پایه‌‌ای‌‌ترین ویژگی‌هایی است که باید آن را در خودتان تقویت کنید و پرورش دهید. عزت‌نفس بالا این باور را در شما تقویت می‌کند که ارزشمند و شایسته احترام هستید و این توانایی را دارید که به اهدافی که در زندگی تعیین کرده‌اید، برسید.

ازجمله مهم‌ترین عناصر خودباوری، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• علاقه و ارزش قائل شدن برای خود به‌عنوان یک فرد
• شناخت نقاط قوت
• شجاعت انجام کارهای جدید یا دشوار
• مهربانی و مراقبت از خود
• اختصاص زمان به خود
• باور قلبی به خوب و کافی بودن
• توانایی گذر کردن از اشتباهات و شکست‌های گذشته بدون سرزنش کردن خود

برای آشنایی کامل با تکنیک‌های تقویت عزت‌نفس، فیلم آموزش تقویت عزت‌نفس و خودباوری از فرادرس راهنمای کاملی است که پیشنهاد می‌کنیم حتما آن را ببینید. فراموش نکنید که عزت نفس رابطه مستقیمی با پذیرش خود دارد که نیروی لازم برای پشت سر گذاشتن موانع و یادگیری از شکست‌های مسیر را به‌جای ناامید شدن در اختیار شما قرار می‌دهد.

در مطلب زیر به‌طور کامل در مورد تکنیک‌های بهبود عزت‌نفس توضیح داده‌ایم.

۳. مهارت انضباط نفس

در تعریفی ساده، «خود انضباطی یا «انضباط نفس» (Self-discipline)، به مهارت و توانایی مقابله با افکار، احساسات و رفتارهای فرد در زمان مواجه شدن با وسوسه‌ها برای دستیابی به هدفی خاص گفته می‌شود. با کمی عمیق شدن در این تعریف، به‌راحتی قابل‌درک است که چرا کنترل داشتن روی خود، اراده قوی، خویشتن‌داری، مصمم بودن و پایداری، از مهم‌ترین مفاهیمی هستند که زیرمجموعه خود انضباطی قرار می‌گیرند.

فیلم آموزش غلبه بر تنبلی و مبارزه با اهمال کاری از فرادرس، تکنیک‌های تقویت این مهارت را به‌خوبی آموزش می‌دهد. ازجمله اصول مهم این مهارت نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نوشتن اهداف و اولویت‌ها
• تمرین اولویت‌بندی کارها
• شناخت نقاط ضعف
• درخواست حمایت و پیگیری از اطرافیان
• تغییر دیدگاه و طرز فکر
• مقید کردن خود به انجام کار و توجه به عناصر اهمال‌کاری
• داشتن برنامه پشتیبان

تقویت مهارت خود انضباطی به شما کمک می‌کند استرس کم‌تری داشته باشید، راحت‌تر به اهداف بلند‌مدت و کوتاه‌مدت خود برسید و با غلبه بر تنبلی یا کمال‌گرایی، مقاومت بیشتری در برابر عوامل حواس‌‌پرتی از خود نشان دهید.

تا اینجا می‌دانید اصلی‌ترین مهارت‌های مرتبط با خودشناسی بین مهارت های زندگی چیست و برای تقویت هرکدام چه روش‌هایی وجود دارد. در ادامه در مورد مهارت‌‌های ارتباطی و اجتماعی موثر توضیح می‌دهیم.

مهارت های ارتباطی و اجتماعی

مهارت‌های ارتباطی به درک دیگران توسط شما و درک بهتر شما توسط دیگران کمک می‌کنند. تفاوتی ندارد در چه محیطی حضور پیدا کنید، در مدرسه، دانشگاه، محل کار یا هر فضای دیگری که به تعامل با دیگران نیاز داشته باشید، بدون مهارت‌‌های ارتباطی قوی، نمی‌توانید عضوی از یک گروه یا تیم شوید، روابط سازنده و پایداری با اطرافیان بسازید یا حتی برای اطرافیان، حد‌و‌مرز مشخص کنید. مهم‌‌تر از آن، توانایی برقراری ارتباط موثر در بیان درست و قاطعانه احساسات مختلف هم به شما کمک می‌کند.

در فهرست زیر به چند مورد از مهم‌ترین زیرشاخه‌های مهارت ارتباطی اشاره کرده‌ایم:

• مهارت برقراری ارتباطات کلامی، غیرکلامی و نوشتاری
• مهارت گوش دادن فعال
• مهارت قاطعیت و جرئت‌ورزی

فیلم آموزش رایگان تکنیک‌های ارتباط موثر از فرادرس، کاربردی‌ترین نکات تقویت این مهارت زندگی مهم را در اختیار شما قرار می‌دهد. لینک این فیلم در زیر قرار گرفته است.

فیلم آموزش ارتباط موثر + تکنیک های رابطه موفق در فرادرس

کلیک کنید

در ادامه در مورد هرکدام از این مهارت‌ها و روش یادگیری آن‌ها توضیح می‌دهیم. قبل از شروع، لازم است به این نکته توجه کنید که مهارت‌های برقراری ارتباط موثر شامل مهارت‌های کلامی، نوشتاری و غیر‌کلامی هستند و کاربرد آن‌ها اطلاع‌رسانی، انگیزه‌بخشی یا ترغیب اطرافیان است.

۴. مهارت برقراری ارتباطات کلامی، غیرکلامی و نوشتاری

توانایی برقراری ارتباط موثر کلامی و نوشتاری، به‌معنی توانایی شما در بیان موثر افکار و ایده‌ها در قالب متن یا در زمان صحبت با دیگران است. پیدا کردن کلمات و جملاتی که هم منظور شما را به‌درستی به طرف مقابل انتقال دهد و هم پاسخ مثبت آن‌‌ها را به‌دنبال داشته باشد چه در مکاتبات متنی و چه در گفتگو با دیگران، به شما کمک می‌کند پیوند عاطفی عمیق‌تری با اطرافیان ایجاد کنید و با افزایش اثر‌بخشی، نیاز هر دو طرف گفتگو را به‌طور واضح بیان کنید و پاسخ دهید.

در جدول زیر به اصلی‌ترین تکنیک‌های ارتباط کلامی و نوشتاری اشاره کرده‌ایم:

برای تقویت مهارت‌های این بخش، پیشنهاد می‌کنیم از دو فیلم آموزشی زیر از فرادرس کمک بگیرید:

• فیلم آموزش رایگان تکنیک‌های پرورش مهارت ارتباط کلامی از فرادرس
• فیلم آموزش ویراستاری و مهارت‌های درست‌نویسی از فرادرس

تقویت مهارت برقراری ارتباطات غیرکلامی

منظور از «ارتباط غیر‌کلامی» (Nonverbal Communication)‌ انتقال اطلاعات و برقراری ارتباط بدون استفاده از کلمات است. در ارتباط غیرکلامی، این بدن، حالات چهره و لحن و تن صدای شما و طرف مقابل است که پیام و حس خاصی را به طرفین ارتباط منتقل می‌کند. شاید باور نکنید ولی بخش بزرگی از تعاملات روزمره شما را ارتباطات غیرکلامی تشکیل می‌دهند. به‌همین دلیل بسیار مهم است که دانش ارتباط غیرکلامی را نیز در خودتان تقویت کنید.

ازجمله مهم‌ترین عناصر در ارتباط غیر‌کلامی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حالات چهره و صورت
• ژست‌های بدن، طرز ایستادن و نشستن
• «زبان و اشارات بدن» (Body Language)
• میزان فاصله با طرف مقابل
• خیره نگاه کردن یا لمس کردن طرف مقابل
• لحن و بلندی صدا حین صحبت کردن

برای یادگیری اصول و تکنیک‌های ارتباط غیرکلامی در محیط کار، توصیه می‌‌کنیم از فیلم آموزش مهارت‌های برقراری ارتباط در سازمان از فرادرس کمک بگیرید. با تقویت مهارت‌های ارتباطات غیرکلامی، می‌توانید احساسات و منظور واقعی طرف مقابل را در موقعیت‌های مختلف تشخیص دهید، از سوتفاهم‌ها جلوگیری کنید، خودتان هم ارتباطات موثرتری با دیگران ایجاد کنید و در مذاکرات همیشه برنده باشید.

۵. توانایی گوش دادن فعال در مهارت های زندگی چیست؟

برخلاف سایر مهارت‌‌های ارتباطی که تا این بخش معرفی کردیم، گوش دادن فعال بیشتر از آن که در مورد ارائه صحیح اطلاعات به مخاطب باشد، در مورد دریافت صحیح اطلاعات از طرف مقابل است. با تقویت مهارت گوش دادن فعال، علاوه بر آن که گفته‌‌های طرف مقابل را می‌شنوید، معنی و پیام صحبت او را به‌طور کامل درک می‌کنید و قصد و نیت پشت صحبت‌های او را به‌طور کامل متوجه می‌شوید.

ازجمله تکنیک‌های مهارت‌های گوش دادن فعال می‌توان به موارد فهرست زیر اشاره کرد:

• حضور فعال در تمام بخش‌های گفتگو
• نشان دادن علاقه‌‌مندی به شنیدن با برقراری ارتباط چشمی موثر
• استفاده از نشانه‌های غیر‌کلامی مانند تکان دادن سر،
• قطع نکردن صحبت‌ها و دنبال کردن کلمات با استفاده از اصوات و آواهای تاییدی
• گوش دادن به مخاطب بدون قضاوت کردن یا نتیجه گرفتن
• پرسیدن سوالات با پایان باز برای ترغیب طرف مقابل به پاسخ‌های بیشتر
• گوش کردن برای فهمیدن صحبت‌ها به‌جای پاسخ دادن صرف

۶. مهارت قاطعیت و جرئت‌ورزی

یکی دیگر از مهم‌ترین مهارت‌های ارتباطی، مهارت «قاطعیت و جرئت‌ورزی» (Assertiveness) است. منظور از قاطعیت، توانایی ابراز احساسات، خواسته‌‌ها و نیاز‌ها به‌صورت آشکار و صادقانه و با احترام گذاشتن به حقوق و احساسات دیگران است. این مهارت به شما یاد می‌دهد چگونه به آسیب رساندن یا جریحه‌‌دار کردن احساسات دیگران، نظر و خواسته خود را آزادانه ابراز کنید. در حقیقت قاطعیت دقیقا جایی بین پرخاشگری و انفعال قرار می‌گیرد و به شما کمک می‌کند بدون آنکه رفتار خصمانه یا سلطه‌پذیری داشته باشید، از حقوق و خواسته‌های خود به‌صورت محترمانه دفاع کنید.

برای آشنایی با تکنیک‌‌‌‌های این مهارت، پیشنهاد می‌کنیم فیلم آموزش مهارت جرئت‌ورزی، قاطعیت و صراحت از فرادرس را مشاهده کنید. برای دسترسی آسان‌تر، لینک این فیلم آموزشی را در زیر قرار داده‌ایم:

فیلم آموزش مهارت جرات ورزی، قاطعیت و صراحت در فرادرس

کلیک کنید

مهارت قاطعیت در محیط کار اهمیت دوچندانی دارد چراکه اغلب نیاز است حدو مرز افراد را تعیین کنید و بتوانید به خواسته‌های آن‌ها نه بگویید. در فهرست زیر، به چند روش برای بهبود این مهارت اشاره کرده‌ایم:

• ارزیابی سبک ارتباطی
• استفاده از کلمه «من» در ابتدای جملات برای بیان نیازها
• تمرین نه گفتن به‌صورت محترمانه
• کنترل احساساتی نظیر خشم
• حفظ تماس چشمی و لحن آرام

تا این بخش می‌دانیم در دو حوزه خودشناسی و ارتباط موثر، مهم‌ترین مهارت های زندگی چیست و اصول مهم هرکدام به چه نکاتی مربوط است. در بخش بعدی، آموزش‌های مرتیطی را که مشاهده آن‌ها در تقویت مهارت‌‌های این بخش موثرند، معرفی می‌کنیم.

چگونه مهارت های زندگی را با فرادرس یاد بگیریم؟

بهبود مهارت‌های مرتبط با خودشناسی و درون‌نگری، ارتباط تنگاتنگی با مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی دارد و این دو می‌توانند بر یکدیگر اثر مثبتی بگذارند. واضح است که هرچه شناخت بیشتر و کامل‌تری نسبت به شخصیت، نقاط قوت و ضعف و ارزش‌‌های فردی خودتان داشته باشید، مدیریت ارتباط با اطرافیان برای شما آسان‌تر است. از سوی دیگر، هم خودآگاهی و هم مهارت‌های ارتباطی به‌طور مستقیم بر عزت‌نفس اثرگذار هستند. عزت‌نفس بالا باعث می‌شود همدلی و درک متقابل بیشتری هم نسبت به اطرافیان داشته باشید و احساسات خود را در موقعیت‌های مختلف بهتر مدیریت کنید.

همان‌‌طور که می‌بینید مهارت های زندگی با هم ارتباط تنگاتنگی دارند و بهبود هرکدام روی تقویت مهارت‌های دیگر نیز تاثیرگذار است. برای آشنایی بیشتر با این مهارت‌ها و تکنیک‌های تقویت کردن آن‌ها، پیشنهاد می‌کنیم از فیلم‌های آموزشی مرتبط فرادرس کمک بگیرید که با زبانی ساده ولی کاربردی نکات مربوط را آموزش می‌دهند.

معرفی فیلم های آموزشی حوزه خودشناسی و ارتباط موثر

در فهرست زیر به چند مورد از این فیلم‌‌های آموزشی اشاره کرده‌ایم که بعضی از آن‌ها رایگان هستند:

• برای شناخت خود و رسیدن به خودآگاهی: فیلم آموزش خودشناسی و ساخت نگرش نو در فرادرس
• برای داشتن زندگی متفاوت: فیلم آموزش شیوه های ایجاد تغییر در زندگی در فرادرس
• برای مدیریت بهتر بدخلقی: فیلم آموزش مهارت مدیریت و مقابله با خلق منفی در فرادرس
• برای داشتن انضباط‌نفس بیشتر: فیلم آموزش غلبه بر تنبلی و اهمال کاری در فرادرس
• برای تقویت مهارت‌‌های ارتباط کلامی: فیلم آموزش مقدماتی فن بیان و اصول سخنوری در فرادرس
• برای بیشتر دوست داشتن خود: فیلم آموزش تقویت خودباوری و اعتمادبه‌نفس در فرادرس

معرفی آموزش های کاربردی برای تقویت مهارت های زندگی کودکان و نوجوانان

البته که یادگیری مهارت‌های زندگی به بهبود زندگی افراد، صرف‌نظر از سن، کمک می‌کنند اما آموزش این توانمندی‌ها به کودکان و نوجوانان از اهمیت بالاتری هم برخوردار است. این موضوع به دو دلیل اتفاق می‌افتد. اول اینکه یادگیری این مهارت‌ها در سنین پایین‌تر راحت‌تر است و دوم آن که با تربیت کردن یک کودک یا نوجوان توانمند و شایسته، از بروز مشکلات مرتبط با سلامت روان در سنین بالاتر جلوگیری می‌شود.

فرادرس چند آموزش جامع برای تقویت مهارت‌های کودکان و نوجوانان تولید و منتشر کرده است که در فهرست زیر به چند مورد از آن‌ها اشاره کرده‌ایم:

• فیلم آموزش رایگان مهارت‌‌های اجتماعی به کودکان و نوجوانان به‌همراه استراتژی‌ ها و تمرینات کاربردی در فرادرس
• فیلم آموزش مهارت بیان افکار و احساسات به فرزندان در فرادرس
• فیلم آموزش روش های تقویت مسئولیت پذیری فرزندان در فرادرس
• فیلم آموزش افزایش عزت نفس در کودکان در فرادرس
• فیلم آموزش کاهش اضطراب و ترس در کودکان در فرادرس
• فیلم آموزش نحوه برخورد با ترس در کودکان و راهکارهای کاهش آن در فرادرس
• فیلم آموزش افزایش اعتماد به نفس فرزندان به‌همراه راهکار و اقدامات والدین در فرادرس
• فیلم آموزش آموزش خلاقیت و هوش مالی کودکان و نوجوانان در فرادرس

البته آموزش‌های بالا فقط بخشی از موارد مرتبط با مهارت های زندگی ارتباط موثر و خودشناسی هستند و برای دسترسی به آموزش‌های بیشتر، پیشنهاد می‌کنیم از صفحه مجموعه آموزش‌های مرتبط فرادرس استفاده کنید. لینک این صفحات در ادامه قرار گرفته است:

• مجموعه فیلم‌های آموزش توسعه مهارت فردی در فرادرس
• مجموعه فیلم‌های آموزش مهارت و سبک زندگی در فرادرس
• مجموعه فیلم‌های آموزش مهارت های زندگی به کودکان در فرادرس
• مجموعه فیلم‌های آموزش مهارت های کودکان در فرادرس
• مجموعه فیلم‌های آموزش عمومی مخصوص نوجوانان در فرادرس

مهارت های شناختی و حل مسئله

اینکه بتوانید شناخت کاملی از شرایط موجود به دست بیاورید، جنبه‌های مختلف یک موضوع را بررسی کنید و بر اساس نتایج این بررسی، یک تصمیم درست بگیرید یا راه‌حل یک مشکل را شناسایی کنید، در حوزه مهارت‌های شناختی و حل مسئله قرار می‌گیرد.

ازجمله اصلی‌ترین مهارت‌ها و توانایی‌های مربوط به این حوزه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مهارت تصمیم‌گیری
• مهارت حل مسئله
• مهارت تفکر انتقادی
• مهارت تفکر خلاق
• توانایی درخواست کمک از دیگران

در ادامه، در مورد هریک از مهارت‌ها توضیح می‌دهیم. پیش از آن، پیشنهاد می‌کنیم با مشاهده فیلم آموزش مهارت حل مسئله و تصمیم‌گیری از فرادرس، با این مهارت به‌طور کامل آشنا شوید. لینک این فیلم آموزشی، در زیر قرار گرفته است:

فیلم آموزش مهارت حل مساله و تصمیم گیری در فرادرس

کلیک کنید

۷. مهارت تصمیم گیری

منظور از مهارت «تصمیم‌گیری» (Decision Making)، گروهی از توانایی‌ها و عادت‌های رفتاری برای انتخاب بهترین گرینه ممکن از بین گزینه‌های موجود است. با تقویت مهارت حل مسئله، اطلاعات و شواهد موجود را بررسی می‌کنید و با در نظر گرفتن تحلیل خودتان از شرایط، دیدگاه‌های دیگران و نتایج حاصل از گزینه‌‌های مختلف، دست به انتخابی آگاهانه می‌زنید.

در فهرست زیر به اصلی‌ترین مولفه‌های دخیل در مهارت تصمیم‌گیری اشاره کرده‌ایم:

• شناخت دقیق موقعیت، مسئله یا مشکل
• نوشتن راه‌حل‌ها و اقدامات موجود و ممکن
• تعیین مزایا و معایب راه‌حل‌های مختلف
• تصمیم‌گیری نهایی

۸. مهارت حل مسئله

بسیاری از افراد اینطور تصور می‌کنند که مهارت حل مسئله بیشتر به محیط کار مربوط است. این تصور با اینکه تا حد زیادی درست است، تعریف دقیق و واضحی از این توانایی ارزشمند در اختیار ما قرار نمی‌دهد. تقویت «مهارت حل مسئله» (Problem-Solving) به شما کمک می‌کند بعد از ارزیابی درست وضعیت در هر اندازه‌ای از کشمکش‌های محیط کار تا مشکلات خانوادگی، بهترین راه‌حل را برای حل مشکل در نظر بگیرید.

تقویت این توانایی با شناسایی گام‌های زیر انجام می‌شود:

• شناسایی مسئله یا مشکل
• تقسیم مسئله به بخش‌های کوچک‌تر
• پیشنهاد راه‌حل برای مشکل
• ارزیابی راه‌حل‌های ممکن
• به‌کارگیری راه‌حل و زیر نظر گرفتن روند حل مسئله

با تقویت مهارت حل مسئله در حقیقت به مدیریت بهتر زمان، تفکر خلاق و تحلیلی کمک می‌کنید و ریسک‌پذیری خود را بالاتر می‌برید که این موضوع خودبه‌خود توانایی شما را برای حل مسائل بزرگ‌تر، بالاتر می‌برد.

۹. مهارت تفکر انتقادی در مهارت های زندگی چیست؟

«تفکر انتقادی یا نقادانه» (Critical Thinking) به توانایی پرسیدن سوالات درست برای تفسیر، ارزیابی و تحلیل اطلاعات موجود به‌صورت کاملا بی‌طرفانه گفته می‌شود. تقویت تفکر نقادانه به شما کمک می‌کند شواهد و اطلاعات موجود را به‌دقت ارزیابی کنید و استدلال‌های مختلف را بسنجید. با مهارت تفکر انتقادی یاد می‌گیرید از بیرون به مسائل نگاه کنید و قبل از تصمیم‌گیری یا قضاوت، جنبه‌های مختلف موضوع را به‌دقت بررسی کنید.

فیلم آموزش تفکر انتقادی – یادگیری تفکر نقادانه در فرادرس

کلیک کنید

ازجمله اصول مهم در تقویت مهارت تفکر انتقادی، می‌توان به موارد فهرست زیر اشاره کرد:

• کنجکاوی و سوال پرسیدن در مورد همه‌چیز
• تمرین گوش دادن فعال
• تقویت قوه منطق و استدلال

اگر می‌خواهید در تصمیم‌گیری‌های روزانه، فردی و محیط کار زوایای مختلف موضوع را در نظر بگیرید، پیشنهاد می‌کنیم فیلم آموزش یادگیری تفکر نقادانه در فرادرس را مشاهده کنید که لینک آن را در بالا آورده‌ایم.

حال که می‌دانید مهارت تفکر انتقادی در مهارت های زندگی چیست، لازم است مهارت زندگی دیگری را که بسیار به تفکر انتقادی مرتبط است، بشناسید.

۱۰. مهارت تفکر خلاق

مهارت «تفکر خلاق» (Creative Thinking) به توانایی افراد در تولید ایده‌های جدید و منحصربه‌فرد برای حل مسائل گفته می‌شود. افرادی که مهارت تفکر خلاق را در خود تقویت می‌کنند در زمان حل مسائل از چارچوب‌های معمول خارج می‌شوند و به راه‌حل‌هایی می‌رسند که دیگران به آن‌ها فکر نمی‌کنند.

بر اساس تعاریف مختلف، مهارت تفکر خلاق شامل ۴ مولفه اصلی زیر است:

• «روان بودن» (Fluency): پیدا کردن و تولید ایده‌های جدید
• «انعطاف‌پذیری» (Flexibility): قابلیت تغییر دیدگاه و دیدن موضوع از زوایای مختلف
• «اصالت» (Originality): پرورش ایده‌های کاملا نو و منحصربه‌فرد
• «توسعه» (Elaboration): توانایی بسط دادن ایده‌های موجود

برای تقویت این مهارت، می‌توانید فیلم آموزش مهارت تفکر خلاق به‌همراه نکات کاربردی از فرادرس را مشاهده کنید.

۱۱. توانایی کمک خواستن از دیگران

شاید از خواندن عنوان این بخش تعجب کنید ولی مهارت «کمک خواستن از دیگران» (Asking For Help)، یکی از ضروری‌ترین مهارت های زندگی حوزه تصمیم‌گیری و حل مسئله است که بسیاری از افراد به آن بی‌توجه هستند. مهارت کمک خواستن از دیگران به این معنی است که یاد بگیرید چطور بدون کله‌شقی در زمان نیاز و در موقعیت‌های مختلف زندگی، از افراد قابل‌اعتماد، مربیان و کسانی که دانش، مهارت یا تجربه بیشتری نسبت به شما در انجام کارها دارند، کمک بخواهید.

بسیاری از افراد در برابر این توانمندی مقاومت می‌کنند چون تمایل دارند مستقل باشند و درخواست کمک از بقیه را نشانه ضعف می‌دانند. این تصور اشتباه است و اینکه یاد بگیرید چطور از دیگران کمک بخواهید به شما کمک می‌کند تصمیمات بهتری بگیرید و کارایی بیشتر و استرس کمتری برای انجام کار‌ها داشته باشید.

در بخش بعدی یاد می‌گیرید مهم‌ترین مهارت های زندگی در حوزه بین‌فردی چیست و هرکدام را چگونه می‌توان تقویت کرد.

مهارت های بین فردی

انسان موجودی ذاتا اجتماعی است و برقراری ارتباط دوستانه با دیگران، به زندگی بهتر در اجتماع و سلامت روحی او کمک زیادی می‌کند. «مهارت‌های بین فردی» (Interpersonal Skills)، توانایی‌ها، رفتارها و استراتژی‌هایی هستند که به شما کمک می‌کنند در محیط کار، خانواده یا موقعیت‌های اجتماعی مختلف، تعاملات مثبت و عمیقی با دیگران بسازید و در صلح و صفا با آن‌ها زندگی کنید.

فیلم مجموعه آموزش توسعه مهارت فردی – جامع و کاربردی در فرادرس

کلیک کنید

ازجمله مهم‌ترین این مهارت‌ها که در بحث مهارت های زندگی باید روی یادگیری آن‌ها تمرکز کنید، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مهارت همدلی
• مهارت مذاکره
• مهارت حل و مدیریت تعارض

در ادامه، در مورد هرکدام از این مهارت‌ها بیشتر توضیح می‌دهیم. قبل از شروع، به این نکته اشاره کنیم که برخلاف تصور اغلب افراد، مهارت‌های ارتباطی و بین فردی با یکدیگر تفاوت دارند. مهارت‌های فردی به توانمندی شما برای برقراری ارتباط و تعامل با دیگران گفته می‌شود اما منظور از مهارت‌های ارتباطی، توانایی شما در ایده گرفتن و انتقال قابل‌فهم آن به دیگران است.

۱۲. مهارت همدلی کردن با دیگران

هوش هیجانی بالا و مهارت «همدلی» (Empathy) با دیگران به شما کمک می‌کند آن‌ها را همان‌طور که هستند بپذیرید و تفاوت‌های بین فردی را بهتر پذیرا باشید. تقویت این مهارت زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که یاد بگیرید افراد مختلف به روش‌های مختلفی به رویداد‌های زندگی واکنش نشان می‌دهند و این تفاوت‌ها به این معنی نیست که نمی‌توانید با آن‌ها ارتباط برقرار کنید. همدلی حتی در شرایط سخت، فضایی سرشار از اعتماد و مثبت‌نگری ایجاد می‌کند.

فیلم آموزش تقویت مهارت همدلی با دیگران در فرادرس

کلیک کنید

تقویت مهارت همدلی چه در محیط خانواده و چه در محیط کار باعث می‌شود مسائل را از دیدگاه دیگران ببینید، راهکار‌های بهتری برای مشکلات پیدا کنید و بر چالش‌ها غلبه کنید. در فهرست زیر به چند مورد از ویژگی‌ها و توانایی‌های مثبتی که زیرمجموعه مهارت همدلی قرار می‌گیرند، اشاره کرده‌ایم:

• اهمیت دادن به دیگران و مراقبت کردن از آن‌‌ها
• همدردی و مهربانی با دیگران
• کمک کردن به دیگران
• صبور بودن در برابر دیگران
• احترام گذاشتن به دیگران

فیلم آموزش تقویت مهارت همدلی با دیگران از فرادرس به شما کمک می‌کند احساسات دیگران را بهتر درک کنید و ارتباطات معنی‌دارتر و غنی‌تری ایجاد کنید.

۱۳. مهارت مذاکره کردن

اغلب افراد «مهارت مذاکره» (Negotiation) را شبیه یک بازی بی‌حاصل می‌بینند درحالی‌که مذاکره اصولی یک گفتگوی استراتژیک و دو سر برد است. به بیان دیگر، سنگ‌بنای یک مذاکره موفق سازش کردن یا به توافق رسیدن طرفین آن است که برای همه طرفین، نفع یا سودی را به‌دنبال داشته باشد. توانایی مذاکره کردن یک مهارت بین فردی مهم است که به حل کردن مسائل و برطرف کردن تعارضات کمک می‌کند چون با به‌کارگیری درست آن، همه طرفین راضی از شرایط خارج می‌شوند.

برای آشنایی کامل با اصول و فنون مذاکره موفق، پیشنهاد می‌کنیم از مجموعه فیلم آموزش اصول و تکنیک‌های مذاکره موفق در فرادرس، کمک بگیرید.

برای تبدیل شدن به یک مذاکره‌کننده حرفه‌ای، باید یاد بگیرید به‌طور کامل به طرف مقابل گوش کنید، با خلاقیت مسائل را حل کنید و در پایان به نتیجه‌ای برسید که همه را راضی می‌کند. ازجمله توانایی‌هایی که باید در این مسیر با آن‌‌ها آشنا شوید، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• گوش دادن فعال
• انتخاب زبان بدن مناسب در زمان مذاکره
• یادگیری مبانی زوپا و بنتا
• بهبود انعطاف‌پذیری
• تقویت اعتمادبه‌نفس
• تمرین ترغیب‌کننده و قانع‌کننده بودن

۱۴. مهارت مدیریت و حل تعارض

مهارت «مدیریت و حل تعارض» (Conflict Management & Resolution) به مجموعه‌ای از توانایی‌ها و استراتژی‌ها برای پرداختن به هرگونه تعارض، بحث و جدل یا اختلاف گفته می‌‌شود. کاربرد اصلی این مهارت در محیط‌های کاری و حرفه‌ای برای افزایش بهره‌وری و بهبود تعامل بین کارکنان است ولی اینکه بتوانید اختلافات و درگیری‌هایی را که به‌هر‌نحوی روی زندگی شما اثر‌گذار هستند، رفع و رجوع کنید، توانایی است که هر فردی برای مدیریت بهتر جنبه‌های مختلف زندگی خود به آن نیاز دارد در هر صورت چون از تعارض و اختلاف گریزی نیست.

برای یادگیری عمیق راهکارهای حل اختلاف، فیلم آموزش نکات کاربردی مدیریت تعارض از فرادرس، راهنمای بسیار جامعی است که پیشنهاد می‌کنیم حتما آن را ببینید. ازجمله توانایی‌های مهم در این مورد این مهارت، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تمرین صبر و خویشتن‌داری
• درک بهتر نشانه‌های غیرکلامی و زبان بدن افراد
• تمرین بی‌طرفی و برخورد غیرمغرضانه
• تمرین بحث و گفتگوی سازنده

۱۵. مهارت همکاری با دیگران

حتی درونگرا‌‌ترین افراد هم برای ادامه دادن باید «مهارت همکاری و مشارکت» (Cooperation Skills) را یاد بگیرند یا به بیان ساده، بتوانند در زندگی با دیگران کنار بیایند. توسعه و رشد گروهی همه افراد به توانایی آن‌ها در همکاری کردن با دیگران به‌عنوان عضوی از خانواده، عضوی از یک تیم و درنهایت اعضای جامعه وابسته است. مهارت همکاری در محیط‌های کاری خود را به‌صورت مهارت کار تیمی نشان می‌دهد که در آن کارکنان باید بتوانند با مدیریت کردن حس رقابت، به کسب نتیجه بهتر کمک کنند.

تقویت مهارت همکاری، با بهبود مهارت‌های زیر اثربخشی خود را نشان می‌دهد:

• حل اختلاف
• همدلی با دیگران</li>
• هوش هیجانی
• کار تیمی</li>
• تصمیم‌گیری
• مهارت رهبری

در این بخش، یاد گرفتید مهارت های زندگی حوزه بین فردی چیست و توانمندی‌های مرتبط با هرکدام را شناختید. در ادامه در مورد مهارت‌های مدیریت خود توضیح می‌دهیم.</p>

مهارت های زندگی در حوزه مدیریت و کنترل خود چیست؟

منظور از «مدیریت خود» (Self-management) توانمندی‌ها و رفتارهای سازنده‌ای هستند که برای تنظیم رفتارها، افکار و احساسات در موقعیت‌های مختلف زندگی به شما کمک می‌کنند. تقویت این مهارت‌ها به شما کمک می‌کنند بهره‌وری و عملکرد بالاتری در موقعیت‌های مختلف زندگی ازجمله محیط کار داشته باشید و سریع‌تر به اهداف تعیین‌شده برسید.

فیلم مجموعه آموزش توسعه مهارت فردی – جامع و کاربردی در فرادرس

کلیک کنید

در فهرست زیر به مهارت های زندگی مهم این حوزه اشاره کرده‌‌ایم:

• مهارت کنترل استرس
• مهارت شناخت و کنترل احساسات
• مهارت مدیریت زمان
• مهارت تاب‌آوری
• مهارت سازگاری و وفق‌پذیری

در ادامه در مورد هرکدام از این مهارت‌ها توضیح می‌دهیم تا بهتر درک کنید مهارت های زندگی مدیریت و کنترل خود چیست و هرکدام چگوپنه قابل ارتقا هستند.

۱۶. مهارت کنترل استرس

بر اساس تحقیقات انجام شده، استرس عامل اصلی بسیاری از مشکلات جسمی، روحی و احساسی در افراد است. فرسودگی و خستگی روحی، فشار خون بالا و بیماری‌‌های قلبی و دردهای جسمی فقط چند مورد از آسیب‌های ناشی از استرس هستند. برای داشتن زندگی بهتر و باکیفیت‌تر در دنیای شلوغ امروزی، لازم است با تقویت مهارت کنترل و مدیریت استرس، سلامت روحی و جسمی خود را در شرایط سخت، حفظ و مدیریت کنید.

ازجمله روش‌های کاربردی برای کنترل بهتر استرس می‌توان موارد زیر را نام برد:

• تنفس عمیق
• تکنیک‌‌‌های آرام‌سازی و مدیتیشن
• رژیم غذایی سالم
• ورزش کردن
• حذف عوامل استرس‌زا
• گفتگوی درونی مثبت
• درست کردن چک‌لیست از کارها

برای تقویت این مهارت، پیشنهاد می‌کنیم فیلم آموزش مدیریت و کنترل استرس – شیوه تفکر و ارزیابی موثر از فرادرس را مشاهده کنید. با تقویت این مهارت، که یکی از مهارت‌‌های بسیار مهم مدنظر سازمان بهداشت جهانی است، خلق‌وخو و روابط بهتری خواهید داشت، کیفیت خواب شما بالاتر است و بیشتر روی اهدافی که در زندگی تعیین کرده‌‌اید، متمرکز می‌شوید.

۱۷. مهارت شناخت و کنترل احساسات

دیگر مهارت مهم زندگی در حوزه مدیریت فردی، به کنترل و مدیریت احساسات مربوط است. به لحظاتی فکر کنید که بعد از یک ناراحتی جزیی در محیط کار، ناگهان به گریه افتاده‌اید یا بیش‌از‌حد واکنش نشان داده‌اید. احساسات در واقع ریشه تمام سوتفاهمات هستند و به‌همین دلیل است که شناخت و انتقال درست آن‌ها، اولین گام برای حل مشکلات و نشان دادن دیدگاه و نظر واقعی شما به اطرافیان است. مهارت کنترل و کنار آمدن با هیجانات، در واقع به توانمندی شناخت احساسات و مدیریت صحیح آن‌ها گفته می‌شود.

برای آشنایی کامل با روش‌ها و نکات کنترل احساسات، پیشنهاد می‌کنیم فیلم آموزش مدیریت احساسات از فرادرس را ببینید. لینک این فیلم برای دسترسی بهتر شما در زیر قرار گرفته است:

فیلم آموزش مدیریت احساسات + نکات کاربردی در فرادرس

کلیک کنید

همه ما یادگیری این مهارت را از زمان کودکی شروع می‌کنیم و باید در بقیه سال‌های زندگی نیز آن را تقویت کنیم. کنترل احساسات به ما کمک می‌کند روابط موثرتری با دیگران برقرار کنیم، در زمان کار کردن بهره‌وری بالاتری داشته باشیم و از زندگی خود بیشتر لذت ببریم. یکی از مهم‌ترین بخش‌های این مهارت، شناخت و پذیرش احساسات مختلفی است که در موقعیت‌های زندگی تجربه می‌کنیم. برای ابراز احساسات درست، قبل از هرکاری، باید احساسات پایه انسانی را بشناسید و بتوانید از روی نشانه‌هایی که تجربه این احساسات در بدن به‌جا می‌گذارند، بروز آن‌ها را در بدن تشخیص دهید.

برای تقویت مهارت ابراز درست احساسات، به نکات زیر توجه کنید:

• تشخیص نوع احساس و نام‌گذاری آن (شادی، خشم، ترس، غم، نفرت و شگفت‌زدگی)
• ابراز صحیح احساس بدون تلاش برای سرکوب یا فروخوردن آن
• ارزیابی شدت احساسات
• درک تفاوت بین احساس، هیجان و فکر
• کنترل رفتارهای تکانشی

در مطلب زیر از مجله فرادرس، به‌‌طور کامل در مورد انواع احساسات در روانشناسی و حالات و نشانه‌های همراه با آن‌ها توضیح داده شده است:

۱۸. مهارت مدیریت زمان

مهارت «مدیریت زمان» (Time-management) به شما کمک می‌کنند کارها و وظایف خود را اولویت‌بندی کنید و به این ترتیب تمرکز بالاتری در زمان انجام کارها داشته باشید. جالب است بدانید بر اساس بررسی‌های انجام شده، به‌کارگیری درست این مهارت باعث افزایش رضایتمندی و کاهش استرس در زندگی روزانه می‌شود چون افراد حس می‌کنند در مقایسه با دیگران بهره‌وری بالاتری دارند.

ازجمله نکات و تکنیک‌های مرتبط با این مهارت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اولویت‌بندی کارها بر اساس میزان اهمیت آن‌ها
• هدف‌گذاری اصولی و درست
• توانایی برنامه‌ریزی
• تعیین حد و مرز و تقویت توانایی نه گفتن به وسوسه‌ها
• تقویت تمرکز با روش‌های مختلف
• خودکارسازی وظایف و کارها

برای یادگیری این تکنیک‌ها و روش‌های موثر استفاده از آن‌ها، پیشنهاد می‌کنیم فیلم آموزش مقدماتی مدیریت زمان و تکنیک‌های آن از فرادرس را مشاهده کنید. کاهش استرس، داشتن زمان اضافه برای انجام فعالیت‌های دیگر، هدف‌گذاری بهتر و درنتیجه خوشحالی شما در زندگی به این موضوع بستگی دارد که چطور زمان را تحت‌کنترل خود درمی‌آورید.

۱۹. مهارت تاب آوری

مهارت «تاب‌آوری» (Resilience) مانند خیلی از موارد قبلی در واقع ترکیبی از چند مهارت است و ارتباط بسیار نزدیکی با مهارت کنترل احساسات دارد. در تعریفی ساده، تاب‌آوری را می‌توان به‌‌‌‌‌‌‌‌عنوان توانایی کنار آمدن با دشواری‌های زندگی، بهبود یافتن و بازگشت به جریان عادی زندگی تعریف کرد. افراد با تاب‌آوری بالا نه‌‌تنها در زمان بحران به‌جای ناامیدی، آرامش خود را حفظ می‌کنند، توانایی خود را برای استفاده از امکانات موجود به کار می‌‌گیرند، در صورت لزوم از دیگران درخواست کمک می‌کنند و به راه‌‌حل‌هایی برای مواجهه با مشکل می‌رسند.

فیلم آموزش مدیریت مشکلات زندگی و تقویت مهارت تاب آوری در فرادرس

کلیک کنید

تقویت مهارت تاب‌آوری، با کمک گرفتن از روش‌های زیر ممکن است:

• بازنگری و تغییر افکار منفی
• کمک خواستن از دیگران
• تمرکز کردن روی موارد تحت‌کنترل
• مدیریت استرس

با اینکه بسیاری از افراد ذاتا تاب‌آوری بالاتری نسبت به دیگران دارند، این مهارت را می‌توان با استفاده از روش‌های بالا بهبود داد.

۲۰. مهارت سازگاری و وفق پذیری

منظور از «سازگاری یا وفق‌پذیری» (Adaptability) توانایی مدیریت کردن موقعیت‌های غیر‌منتظره است. تقویت این مهارت به شما کمک می‌کند واکنش‌های سریع و درستی انجام دهید، در انتخاب‌های خود انعطاف‌پذیر باشید و در زمان مواجهه با چالش‌ها، آرامش خود را حفظ کنید. دنیای امروز پر‌شتاب و پر از تغییر است و اگر نتوانید خود را خیلی سریع با تغییرات وفق دهید و رفتار خود را متناسب با شرایط تغییر دهید، موفقیت فردی و اجتماعی خود را به خطر می‌اندازید.

مهم‌ترین توانمندی‌های موردنیاز برای تقویت این مهارت عبارت‌اند از:

• تقویت تفکر تحلیلی و انتقادی برای به چالش کشیدن دیدگاه‌‌ها
• کنجکاوی و زیاد سوال پرسیدن
• توجه به صدای گفتگو‌‌های درونی و ساکت کردن آن
• بهبود مهارت کمک خواستن از دیگران
• نگاه به چالش‌ها و تغییرات به‌عنوان فرصت‌های جدید

علاوه بر سازگاری و وفق‌پذیری، نیاز است توانایی «انعطاف‌پذیری» (Flexibility) را هم در خودتان تقویت کنید. با اینکه وفق‌پذیری و انعطاف‌پذیری بسیاری از مواقع به جای هم به کار می‌روند، در واقع به دو مهارت متفاوت اشاره دارند.

منظور از انعطاف‌پذیری، توانایی و تمایل فرد به تطابق پیدا کردن با شرایط کاملا جدید است در‌حالی‌که وفق‌پذیری، به ظرفیت یادگیری فرد از تجربیات گذشته و توانایی او در جذب اطلاعات جدید و سریع بودن قدرت تصمیم‌گیری اشاره می‌کند.

راه درمان آگورافوبیا(در یک برگه جدید مرورگر باز میکند)نوشته

مسیر توسعه فردی با آموزش‌های فرادرس

یادگیری اینکه مهارت های زندگی چیست، به ما کمک می‌کند با چالش‌های زندگی روزمره بهتر کنار بیاییم، به رشد و شکوفایی برسیم و به پتانسیل کامل خود برسیم. اگرچه یادگیری اغلب این مهارت‌ها از دوران کودکی آغاز می‌شود، هیچ‌وقت برای شروع کردن دیر نیست. تقویت توانمندی‌های موردنیاز برای زندگی کردن، سفری مستمر و طولانی‌مدت است که نسخه موفق‌تر و بهتر خود ما در مقصد آن ایستاده است.

بنابراین همین حالا شروع کنید و از مسیر پیشنهادی زیر برای یادگیری این مهارت‌ها کمک بگیرید:

• شناخت خود
• شناخت و مدیریت هیجانات
• برقراری ارتباط موثر
• تفکر انتقادی و خلاقانه
• مهارت‌های اجتماعی و بین فردی

برای یادگیری اصولی این مهارت‌‌ها پیشنهاد می‌کنیم از فیلم‌های آموزشی فرادرس در حوزه توسعه فردی، مهارت و سبک زندگی استفاده کنید. این فیلم‌ها روش‌های تقویت این مهارت‌ها را با زبانی گیرا و در عین حال جامع بیان می‌کنند و نقطه شروع مناسبی برای بزرگسالان، نوجوانان و والدین هستند. در فهرست زیر به چند عنوان آموزشی مهم اشاره کرده‌ایم: